Kediler Hangi Aşıları Ne Zaman Olmalı?

İçindekiler

1. GİRİŞ: Kedilerde Aşılamanın Hayati Önemi

2. Kedi Aşı Takvimi

3. Temel Kavramlar: Aşı Türleri ve Aşılama Sistemi

4. Kedilerde Aşılama Takvimi Nasıl Oluşturulur?

5. Aşılama Sonrası Takip ve Olası Yan Etkiler

6. Aşı Takibi: Kayıt, Hatırlatma ve Dijital Sistemler

7. Kedilerde Aşılar Konusunda Sıkça Sorulan Sorular

Kedilerde Aşılamanın Hayati Önemi

1. Kedilerde Aşılamanın Hayati Önemi

Aşılar, kedilerin bulaşıcı ve ölümcül hastalıklara karşı korunmasında en etkili ve bilimsel yöntemdir. Özellikle yavru kedilerde bağışıklık sistemi henüz gelişmemiş olduğundan, aşılama hayat kurtarıcı bir adımdır.

İster sokakta yaşamış isterse tamamen ev ortamında büyümüş olsun, çeşitli virüs ve bakterilere maruz kalan kedilerde sağlık sorunları oluşabilir. Aşılar sayesinde bu tehditler bağışıklık sistemi tarafından önceden tanınır ve etkisiz hale getirilir. Ayrıca, düzenli aşılama yalnızca kedinizin sağlığını değil, birlikte yaşadığı diğer hayvanların ve insanların sağlığını da korur.

Türkiye’de yasal olarak zorunlu tutulan kuduz aşısının yanı sıra, veteriner hekimler tarafından şiddetle önerilen çekirdek (zorunlu) aşılar ve opsiyonel (isteğe bağlı) aşılar mevcuttur. Kedinizin yaşam tarzına, yaşına ve sağlık geçmişine göre bu aşıların takibi planlanmalıdır.

2. Kedi Aşı Takvimi

AŞI ADI	HASTALIK	İLK DOZ	TAKİP DOZLARI	TEKRAR (BOOSTER)	ZORUNLULUK	NOT
Kedi Gençlik Hastalığı (FPV)	Panleukopenia (viral, ölümcül)	6–8 haftalık	3–4 haftada bir, 16 haftalığa kadar	1 yıl sonra, ardından 3 yılda bir	🟥 Zorunlu (çekirdek)	KARMA AŞI (tricat veya quadricat) kapsamındauygulanabilir
Herpesvirus (FHV-1)	Üst solunum yolu enfeksiyonu (grip benzeri)	6–8 haftalık	3–4 haftada bir, 16 haftalığa kadar	Yılda bir	🟥 Zorunlu (çekirdek)	KARMA AŞI (tricat veya quadricat) kapsamındauygulanabilir
Calicivirus (FCV)	Ağız ülseri, solunum yolları enfeksiyonları	6–8 haftalık	3–4 haftada bir, 16 haftalığa kadar	Yılda bir	🟥 Zorunlu (çekirdek)	KARMA AŞI (tricat veya quadricat) kapsamındauygulanabilir
Kuduz (Rabies)	Kuduz virüsü (zoonotik, ölümcül)	12 haftalık ve üzeri	Tek doz	Yılda bir veya 3 yılda bir (aşı türüne göre)	⬛ Yasal olarak zorunlu	Tüm kediler (özellikle dışarı çıkanlar)
FeLV Aşısı	Kedi lösemisi virüsü (immün sistem çöküşü)	8 haftalık	3–4 hafta sonra ikinci doz	Yılda bir	🟨 Opsiyonel	Dış ortam kedileri, birden fazla kedili evler
Bordetella Aşısı	Bordetella bronchiseptica (barınak kaynaklı solunum hastalığı)	8 haftalık	Tek doz (burun içi veya oral uygulanabilir)	6–12 ayda bir	🟨 Opsiyonel	Barınak, petshop, otel ortamındaki kediler
FIV Aşısı*	Kedi AIDS’i virüsü (immün yetersizlik)	8–10 haftalık	2–3 hafta arayla 3 doz	Yılda bir	🟨 Opsiyonel	*Sadece Veteriner Hekim kararıyla uygulanır.
Chlamydophila felis Aşısı	Göz enfeksiyonları, konjonktivit	9 haftalık	3–4 hafta sonra ikinci doz	Yılda bir	🟨 Opsiyonel	KARMA AŞI (quadricat) kapsamındauygulanabilir

Açıklamalar:

• ⬛ Türkiye’de mevzuat gereği zorunlu olan aşı (kuduz).

• 🟥 Tüm uluslararası veteriner kuruluşları tarafından çekirdek (core) aşı olarak önerilen ve yaşamsal öneme sahip aşılar.

• 🟨 Kedinin yaşam tarzına bağlı olarak veteriner hekimin önerdiği isteğe bağlı (non-core) aşılar.

• Ev kedileri için dahi bazı aşılar (örneğin kuduz ve gençlik hastalığı) yasal veya biyolojik olarak şarttır.

Aşı takvimi, kedinin genel sağlığına göre veteriner hekimin önerisiyle değişebilir.

Kedilerde Aşı Türleri ve Aşılama Sistemi

3. Aşı Türleri ve Aşılama Sistemi

3.1. Aşı Nedir?

Aşı, bağışıklık sistemini belirli bir hastalığa karşı hazırlamak için kullanılan biyolojik bir üründür. İçinde hastalığa yol açan mikroorganizmanın zayıflatılmış, etkisizleştirilmiş ya da parçalanmış hali bulunur. Bu sayede vücut, gerçek enfeksiyonla karşılaştığında hızlı ve etkili bir bağışıklık yanıtı geliştirir.

Kedilerde aşılamanın amacı; bulaşıcı ve çoğunlukla ölümcül olabilen hastalıklara karşı koruma sağlamaktır. Aşılanan kedilerde hastalık görülme riski önemli ölçüde azalır, salgınların önüne geçilir.

3.2. Kedi Aşı Türleri

Kedi aşıları, içeriklerine ve uygulama biçimlerine göre birkaç gruba ayrılır:

• 3.2.1. Canlı Zayıflatılmış Aşılar (Live Attenuated Vaccines): İçinde hastalık yapma özelliği azaltılmış canlı mikroorganizmalar bulunur. Güçlü bağışıklık yanıtı oluşturur ancak bağışıklık sistemi zayıf olan kedilerde nadiren hastalık yapabilir.Örnek: Panleukopenia (FPV) aşıları genellikle bu türdendir.

• 3.2.2. İnaktif (Ölü) Aşılar (Killed Vaccines): İçeriğinde ölü mikroorganizmalar ya da mikroorganizma parçaları vardır. Canlı aşılara göre bağışıklık yanıtı daha zayıf olabilir, genellikle birden fazla doz uygulanır.Örnek: Kuduz aşıları genellikle inaktif aşıdır.

• 3.2.3. Alt Birim (Subunit) Aşılar: Mikroorganizmanın yalnızca bağışıklık uyaran belirli parçalarını içerir. Yan etkiler minimaldir.Örnek: Bazı FeLV aşıları bu kategoridedir.

• 3.2.4. Konjuge Aşılar (Conjugate Vaccines): Bakteriyel kapsüllere karşı geliştirilmiş aşılar olup, özellikle çocuklarda kullanılır; kedilerde sınırlı kullanımı vardır.

3.3. Aşılama Sisteminde Önemli Kavramlar

• İlk Doz (Primer Doz): Kedinin bağışıklık sisteminin hastalığı tanıması için verilen ilk aşı dozu.

• Takip Dozları (Booster Dozları): İlk dozun ardından verilen ek dozlar; bağışıklığın güçlenmesi ve uzun süre korunması için gereklidir.

• Bağışıklık Süresi: Aşının koruyucu etkisinin devam ettiği süre. Genellikle ilk yılda güçlenir, sonrasında boosterlarla devam ettirilir.

• Maternal Antikorlar: Yavru kedilerde anneden geçen antikorlar; aşının etkisini azaltabilir. Bu nedenle aşılama, yavru kedilerde birkaç doz olarak yapılır.

• Aşı Reaksiyonları: Nadiren görülebilen yan etkiler; hafif ateş, iştahsızlık, enjeksiyon bölgesinde şişlik gibi geçici belirtiler olabilir.

Kaynak: American Association of Feline Practitioners

3.4. Aşılama Protokolü

• Yavru Kedilerde: İlk doz genellikle 6-8 haftalıkken başlar, 3-4 haftalık aralıklarla 3-4 doz uygulanır. Maternal antikorların düşmesi için bu dozlar önemlidir.

• Yetişkin Kedilerde: Daha önce aşılanmamış yetişkin kediler, temel aşılama serisini alır.

• Düzenli Tekrarlar: Çekirdek aşılar genellikle yılda bir veya üç yılda bir tekrarlanır. Kuduz aşısı yasal gerekliliklere göre tekrarlanır.

3.5. Veteriner Hekimle İş Birliği

Her kedinin aşı ihtiyacı farklıdır. Kedinin yaşı, sağlık durumu, yaşam şekli (ev içi mi dış ortam mı) dikkate alınarak veteriner hekimin uygun aşı planı oluşturması şarttır. Yanlış veya gereksiz aşılama önlenir, riskler minimize edilir.

3.6 Karma Aşılar (Tricat, Quadricat) Nedir ve Neden Kullanılır?

Kedi aşıları içinde panleukopenia, feline herpesvirus (FHV) ve calicivirus (FCV) aşıları çekirdek (core) aşılar olarak kabul edilir. Bu üç hastalığa karşı koruma sağlamak için veterinerler genellikle karma aşılar kullanır.

Karma aşılar, birden fazla hastalığa karşı antijenleri tek bir enjeksiyonda birleştiren aşı formülasyonlarıdır. Türkiye’de yaygın olarak kullanılan karma aşı markaları arasında Tricat ve Quadricat yer alır.

• Tricat; panleukopenia, FHV ve FCV’ye karşı koruma sağlar.

• Quadricat ise bunlara ek olarak Chlamydia felis enfeksiyonuna karşı da koruma sağlar.

Bu karma aşılar, aşı uygulamalarını kolaylaştırır, kedilerin aşı sayısını azaltır ve etkin bağışıklık oluşturmayı destekler. Ayrıca, tek seferde birden fazla hastalığa karşı koruma sağladığı için hem kediler hem de sahipleri için pratik ve konforlu bir çözümdür.

Veteriner hekimler, kedinin sağlık durumu, yaşam tarzı ve risk faktörlerine göre en uygun aşı seçimini yapar.

3.7 Feline Immunodeficiency Virus (FIV) Aşısı

Feline Immunodeficiency Virus (FIV), kedilerde bağışıklık sistemini zayıflatan ve uzun süre belirti vermeden ilerleyebilen ciddi bir viral enfeksiyondur. FIV, genellikle ısırık yoluyla bulaşır ve sokak kedileri ile çoklu kedi ortamlarında yaygın görülür.

FIV Aşısı Nedir?

FIV’ye karşı geliştirilen aşı, kedilerin bu virüse karşı bağışıklık kazanmasını amaçlayan bir önleyici uygulamadır. Ancak, FIV aşısı:

• Tüm ülkelerde yaygın olarak kullanılmamaktadır.

• Etkinliği ve koruma süresi tartışmalıdır.

• Bazı durumlarda aşılanan kediler, kan testlerinde FIV pozitif olarak görünürler, bu da yanlış teşhise yol açabilir.

  
  

FIV Aşısının Avantajları

• Yüksek risk altındaki kedilerde (özellikle sokakta yaşayan, kavga eden erkek kediler) bir miktar koruma sağlayabilir.

• Virüsün yayılma hızını düşürmeye yardımcı olabilir.

  
  

FIV Aşısının Dezavantajları ve Riskleri

• Aşının koruma oranı %100 değildir ve bazı kedilerde etkili olmayabilir.

• Aşılanan kediler, antikor testi pozitif çıktığı için FIV taşıyıcısı olarak değerlendirilebilir. Bu durum:

  • Barınaklara kabul edilmemelerine,

  • Yurt dışı seyahatlerinde sorun yaşanmasına,

  • Gereksiz izolasyon veya tedavilere yol açabilir.

• Türkiye’de ve bazı ülkelerde veteriner hekimler tarafından rutin aşı takviminde önerilmeyebilmektedir.

  
  

Veterinerlerin Görüşü ve Tavsiyeler

Veteriner hekimler, FIV aşısını genellikle yüksek risk grubundaki kediler için özel durumlarda değerlendirir. Kedinizin yaşam alanı, davranışları ve sağlık durumu göz önünde bulundurularak karar verilir.

Veteriner hekimler, FIV aşısını genellikle yüksek risk grubundaki kediler için özel durumlarda değerlendirir. Kedinizin yaşam alanı, davranışları ve sağlık durumu göz önünde bulundurularak karar verilir.

FIV aşısı, kediniz için potansiyel faydalar ve sınırlamalar taşıyan bir uygulamadır. Doğru karar için veteriner hekiminizle kapsamlı bir değerlendirme yapmanız önemlidir.

Kedilerde Aşı Takvimi Nasıl Oluşturulur?

4. Kedilerde Aşı Takvimi Nasıl Oluşturulur?

Aşı programı, kedinin yaşı, genel sağlık durumu, yaşam ortamı ve önceki bağışıklık geçmişine göre şekillendirilmelidir. Aşağıda, yaşam evrelerine göre örneklenmiş bir sistem sunulmuştur:

4.1. Yavru Kediler (0–6 Ay)

En kritik dönemdir. Maternal antikorlar nedeniyle ilk aşılama programı dikkatli ve kademeli yapılmalıdır.

• 6–8 haftalık: İlk karma aşı (FPV + FHV + FCV)

• 9–10 haftalık: İkinci karma doz + opsiyonel olarak FeLV

• 12 haftalık: Kuduz aşısı (yasal olarak zorunlu)

• 16 haftalık: Üçüncü karma aşı + FeLV tekrar dozu

• 6. ayda: Gerekirse FIV ve Bordetella

  
  

Yavru kedilerde aşılar genellikle 3–4 hafta arayla tekrarlanır. Son doz, mutlaka 16 haftalıkken uygulanmalıdır.

4.2. Genç-Yetişkin Kediler (6 Ay – 6 Yaş)

Bu dönem, bağışıklık sisteminin güçlü olduğu, ama düzenli booster (takviye) dozlarının ihmal edilmemesi gereken zamandır.

• Yılda 1 kez: Kuduz (zorunlu), karma aşı (çekirdek)

• Duruma göre: FeLV, FIV, Bordetella (dış ortam / çok kedili yaşam)

• Veteriner kontrolü: Aşılama sonrası bağışıklık düzeyi gerekirse antikor testiyle takip edilebilir.

  
  

Kediniz sadece evde yaşıyor olsa bile, çekirdek aşılar ihmal edilmemelidir. Hastalıklar giysilerle, ayakkabılarla eve taşınabilir.

4.3. Yaşlı Kediler (7 Yaş ve Üzeri)

Yaşla birlikte bağışıklık sistemi zayıflar. Bu nedenle risk–fayda analizi veteriner tarafından dikkatle yapılmalıdır.

• Her 1–3 yılda bir: Karma aşı ve kuduz (veteriner önerisine göre)

• Önlem: Aşılama öncesi tam kan tahlili ve organ fonksiyon değerlendirmesi

• İsteğe bağlı: FeLV genellikle önerilmez; FIV ise risk varsa düşünülebilir

  
  

Yaşlı kedilerde aşı sıklığı azaltılabilir, ancak bu ancak önceden düzenli aşılanmış bireylerde mümkündür.

4.4. Risk Grubu Kediler İçin Özel Protokoller

• Barınak / toplu yaşam alanı kedileri: Karma + FeLV + Bordetella aşıları mutlaka yapılmalı

• Sokaktan yeni sahiplenilenler: İlk olarak FIV ve FeLV testleri yapılmalı, ardından aşı takvimi başlatılmalı

• Kronik hastalığı olanlar: Aşılar ertelenebilir ya da yalnızca zorunlu olanlar uygulanabilir

  
  

4.5. Veteriner Hekim Takibi Şarttır

Her kedi benzersizdir. Aşılamada da “tek beden herkese uymaz” yaklaşımı geçerli değildir. Veteriner hekiminiz:

• Aşı programını risk düzeyine göre belirler,

• Takip dozlarını zamanında hatırlatır,

• Gereksiz veya çakışan aşıları önler.

Kedilerde Aşılama Sonrası Takip ve Olası Yan Etkiler

5. Aşılama Sonrası Takip ve Olası Yan Etkiler

5.1. Aşı Sonrası Beklenen Normal Tepkiler

Aşı uygulandıktan sonraki ilk 24–48 saat içinde aşağıdaki belirtiler normal ve geçici kabul edilir:

• Hafif ateş

• Halsizlik veya geçici iştahsızlık

• Enjeksiyon bölgesinde hafif şişlik veya sertlik

• Hafif huysuzluk, saklanma davranışı

Bu tepkiler genellikle bağışıklık sisteminin çalıştığını gösterir. 1–2 gün içinde kendiliğinden geçer.

5.2. Veteriner Müdahalesi Gerektiren Durumlar

Aşağıdaki belirtiler gözlemlendiğinde zaman kaybetmeden veteriner hekime başvurulmalıdır:

• Aşırı halsizlik, baygınlık

• Solunum güçlüğü

• Şiddetli kusma veya ishal

• Yüzde, dudaklarda veya göz çevresinde ödem

• Yüksek ateşin 48 saatten uzun sürmesi

• Aşı yerinde birkaç hafta geçmeyen kitle oluşumu

Bu belirtiler, aşıya karşı alerjik reaksiyon, enfeksiyon veya nadiren gelişebilen fibro-sarkom gibi ciddi durumların habercisi olabilir.

5.3. Enjeksiyon Bölgesi Sarkomu (FISS)

Bazı kedilerde nadir görülen ancak ciddi bir durumdur. Özellikle karma aşılar veya kuduz aşılarının uygulandığı enjeksiyon bölgesinde, haftalar veya aylar sonra gelişebilen kötü huylu tümörler şeklinde ortaya çıkabilir.

Önlem amacıyla:

• Her aşı farklı bölgeye yapılmalı

• Enjeksiyon alanı veteriner kayıtlarında belirtilmeli

• Aşı yeri uzun süre şiş veya sert kalıyorsa mutlaka kontrol ettirilmeli

5.4. Aşı Sonrası İzlem Önerileri

• Aşı sonrası ilk 2 saat kedinizin dinlenmesini sağlayın.

• Yemek yememesi veya su içmemesi ilk birkaç saat sorun olmayabilir.

• 24 saatte normale dönmeyen davranışlar gözlenirse veterinerinize danışın.

• Aşı yapıldığı gün banyo yaptırmayın, aşırı stresli etkinliklerden kaçının.

• Mümkünse aşı yapılan gün ve ertesi gün evde olun, kediyi yalnız bırakmayın.

6. Aşı Takibi: Kayıt, Hatırlatma ve Dijital Sistemler

Kedinizin sağlığını korumak için yalnızca aşı yaptırmak yeterli değildir; doğru zamanda tekrarlanan ve düzenli takip edilen bir aşı programı, bağışıklık düzeyinin sürekliliğini sağlar. Bu nedenle aşı sonrası takip ve kayıt süreci en az uygulama kadar önemlidir.

6.1. Aşı Karnesi ve Resmî Kayıtlar

Türkiye’de ve pek çok ülkede, her aşı uygulaması veteriner hekim tarafından kedi aşı karnesine işlenmelidir. Bu belge hem sağlık takibi açısından hem de seyahat, sahiplendirme ve barınak prosedürleri için yasal geçerlilik taşır.

Aşı karnesinde yer alması gereken bilgiler:

• Aşının türü ve markası

• Uygulama tarihi

• Sonraki dozun zamanı

• Veteriner hekimin adı ve kaşesi

• Mikroçip numarası (varsa)

6.2. Aşı Takvimi Hatırlatıcıları

Birçok aşının belirli aralıklarla tekrar edilmesi gerektiği göz önüne alındığında, doğru zamanlama hayati öneme sahiptir. Özellikle karma aşılar (yılda bir), kuduz aşısı (yılda bir veya üç yılda bir), FeLV ve FIV (yılda bir) gibi dozlar unutulduğunda, koruyuculuk hızla düşebilir.

Hatırlatma sistemleri için seçenekler:

• Veteriner kliniğinin SMS veya e-posta hatırlatma sistemine kayıt olmak

• Akıllı telefon takvimi veya hatırlatıcı uygulamalar (Google Takvim, Apple Calendar vb.)

• Fiziksel bir duvara asılan "kedi sağlık takvimi"

6.3. Dijital Takip Uygulamaları

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte evcil hayvan sağlığını izlemeye yönelik çok sayıda mobil uygulama ve web tabanlı sistem geliştirilmiştir. Bu uygulamalar, aşı güncellemeleri, sağlık geçmişi, ilaç takibi gibi işlemleri kolaylaştırır.

Bazı popüler sistemler:

• Petable: Aşı ve veteriner kontrolleri için hatırlatıcılar sunar.

• Pawtrack: Mikroçip takibi ile birlikte sağlık takvimine entegre çalışır.

• PetDesk: Hem veteriner randevuları hem de ilaç hatırlatmaları için kullanılır.

Not: Bu uygulamaların bazıları Türkçe destek sunmaktadır.

6.4. Mikroçip Entegrasyonu

Kediye mikroçip uygulanmışsa, aşı kayıtları çip numarası ile eşleştirilerek merkezi veri tabanlarına kaydedilebilir. Bu sayede kedi kaybolduğunda ya da yurtdışına seyahat edeceğinde aşı geçmişi doğrulanabilir.

7. Kedilerde Aşılar Konusunda Sıkça Sorulan Sorular

Kediler hangi aşıları olmalı?

• Kuduz (Rabies) (Yasal Olarak Zorunlu): Kuduz virüsü (ölümcül, zoonotik) karşı koruma sağlar.

• Panleukopenia (FPV) (Zorunlu): Kedi gençlik hastalığı (ölümcül viral enfeksiyon) karşı koruma sağlar.

• Feline Herpesvirus (FHV-1) (Zorunlu): Üst solunum yolu enfeksiyonlarına (grip benzeri) karşı koruma sağlar.

• Feline Calicivirus (FCV) (Zorunlu): Ağız yaraları ve solunum yolu enfeksiyonlarına karşı koruma sağlar.

• Chlamydia felis (Opsiyonel): Göz enfeksiyonları ve solunum yolu rahatsızlıklarına karşı koruma sağlar.

• FeLV (Kedi Lösemisi Virüsü) (Opsiyonel): Bağışıklık sistemini zayıflatan kedi lösemi virüsüne karşı koruma sağlar.

• Bordetella bronchiseptica (Opsiyonel): Şiddetli öksürük ve solunum yolu enfeksiyonlarına karşı koruma sağlar.

• FIV (Kedi Bağışıklık Yetmezliği Virüsü) (Opsiyonel, Sadece Veteriner Hekim kararıyla uygulanır): Bağışıklık sistemini zayıflatan virüse karşı sınırlı koruma sağlar.

Kediler için hangi aşılar zorunlu?

AŞI ADI	HASTALIK	İLK DOZ	TAKİP DOZLARI	TEKRAR (BOOSTER)	NOT
Kedi Gençlik Hastalığı (FPV)	Panleukopenia (viral, ölümcül)	6–8 haftalık	3–4 haftada bir, 16 haftalığa kadar	1 yıl sonra, ardından 3 yılda bir	KARMA AŞI (tricat veya quadricat) kapsamında uygulanabilir
Herpesvirus (FHV-1)	Üst solunum yolu enfeksiyonu (grip benzeri)	6–8 haftalık	3–4 haftada bir, 16 haftalığa kadar	Yılda bir	KARMA AŞI (tricat veya quadricat) kapsamında uygulanabilir
Calicivirus (FCV)	Ağız ülseri, solunum yolları enfeksiyonları	6–8 haftalık	3–4 haftada bir, 16 haftalığa kadar	Yılda bir	KARMA AŞI (tricat veya quadricat) kapsamında uygulanabilir
Kuduz (Rabies)	Kuduz virüsü (zoonotik, ölümcül)	12 haftalık ve üzeri	Tek doz	Yılda bir veya 3 yılda bir (aşı türüne göre)	Ayrıca uygulanır. Yasal olarak zorunludur.

Kedilere aşı yapılmazsa ne olur?

Kedilere aşı yapılmaması, onları birçok bulaşıcı, ölümcül veya kalıcı hasara yol açabilecek hastalığa karşı savunmasız bırakır.

Aşısız kediler:

• Yüksek bulaşıcılığa sahip virüslerle kolayca enfekte olabilir,

• Tedavisi mümkün olmayan hastalıklara yakalanabilir,

• Diğer hayvanlar ve insanlar için hastalık taşıyıcısı hâline gelebilir,

• Barınaklara, pet otellere kabul edilmez,

• Yurtdışına çıkışl yapamayabilirler,

• Ayrıca birçok veteriner klinik ve kurum, aşısız kedilere bakım ve konaklama hizmeti alamayabilir.

Kedilerde aşı takvimi nasıl olmalı?

AŞI ADI	HASTALIK	İLK DOZ	TAKİP DOZLARI	TEKRAR (BOOSTER)	ZORUNLULUK	NOT
Kedi Gençlik Hastalığı (FPV)	Panleukopenia (viral, ölümcül)	6–8 haftalık	3–4 haftada bir, 16 haftalığa kadar	1 yıl sonra, ardından 3 yılda bir	Zorunlu	KARMA AŞI (tricat veya quadricat) kapsamındauygulanabilir
Herpesvirus (FHV-1)	Üst solunum yolu enfeksiyonu (grip benzeri)	6–8 haftalık	3–4 haftada bir, 16 haftalığa kadar	Yılda bir	Zorunlu	KARMA AŞI (tricat veya quadricat) kapsamındauygulanabilir
Calicivirus (FCV)	Ağız ülseri, solunum yolları enfeksiyonları	6–8 haftalık	3–4 haftada bir, 16 haftalığa kadar	Yılda bir	Zorunlu	KARMA AŞI (tricat veya quadricat) kapsamındauygulanabilir
Kuduz (Rabies)	Kuduz virüsü (zoonotik, insana bulaşabilen,ölümcül)	12 haftalık ve üzeri	Tek doz	Yılda bir veya 3 yılda bir (aşı türüne göre)	Yasal olarak zorunlu	Ayrıca uygulanır.
Bordetella Aşısı	Bordetella bronchiseptica (barınak kaynaklı solunum hastalığı)	8 haftalık	Tek doz (burun içi veya oral uygulanabilir)	6–12 ayda bir	Opsiyonel	Özellikle barınak, petshop, otel ortamındaki kediler için önemlidir.
FeLV Aşısı	Kedi lösemisi virüsü (immün sistem çöküşü)	8 haftalık	3–4 hafta sonra ikinci doz	Yılda bir	Opsiyonel	Özellikle dış ortam kedileri, birden fazla kedili evler için önemlidir
FIV Aşısı*	Kedi AIDS’i virüsü (immün yetersizlik)	8–10 haftalık	2–3 hafta arayla 3 doz	Yılda bir	Opsiyonel	*Sadece Veteriner Hekim kararıyla uygulanır.
Chlamydophila felis Aşısı	Göz enfeksiyonları, konjonktivit	9 haftalık	3–4 hafta sonra ikinci doz	Yılda bir	Opsiyonel	KARMA AŞI 'ya eklenerek (quadricat) de uygulanabilir

Kedi aşıları ne zaman yapılmalı?

• Yavru kediler genellikle 6–8 haftalıkken ilk aşılarını alırlar.

• İlk aşıdan sonra, bağışıklık sisteminin tam gelişimi için 3–4 hafta arayla 2–3 doz aşı uygulanır.

• Yetişkin kedilerde, yıllık aşı yenileme (rapel) tavsiye edilir.

• Aşı takvimi, kedinin yaşı, sağlık durumu ve yaşam koşullarına göre veteriner hekim tarafından kişiselleştirilir.

• Bazı aşılar için (örneğin kuduz), ülke ve bölgeye göre yasal zorunluluklar ve belirli zaman aralıkları olabilir.

Kedi aşıları kaç doz yapılmalıdır?

• Karma aşı: Genellikle 6–8 haftalıkken başlanır ve 3–4 hafta arayla toplam 3 doz uygulanır.

• Lösemi (FeLV) aşısı: 9–11 haftalıkken başlanır ve 3–4 hafta arayla toplam 2 doz yapılır.

• Kuduz aşısı: En erken 12 haftalıkken yapılabilir; 3 ayın altındaki yavrulara uygulanmaz.

• Yetişkin kedilerde: Aşıların etkinliğini sürdürmek için yıllık rapel dozları önerilir.

Ev kedileri aşı olmalı mı?

Evet, evde yaşayan kedilerin sağlıklarının korunması için de en az çekirdek aşılar (panleukopenia, herpesvirus, calicivirus ve kuduz) mutlaka uygulanmalıdır. Birçok kişi ev kedilerinin dışarı çıkmadığı için hastalıklara maruz kalmayacağını düşünebilir; ancak bulaşıcı hastalıklar ev içinde de yayılabilir.

• Ziyaretçiler, aile üyeleri veya başka evcil hayvanlar hastalık taşıyabilir.

• Evcil kediler, tüylerinde veya patilerinde virüsleri içeri taşıyabilir.

• Bazı hastalıklar, özellikle solunum yolu enfeksiyonları, kapalı alanlarda kolayca yayılır.

• Acil durumlarda (örneğin veteriner ziyareti, yatılı tedavi veya pansiyon) aşısız kediler risk taşır ve kabul edilmeyebilir.

Kedime FIV aşısı yaptırmalı mıyım?

FIV (Feline Immunodeficiency Virus) aşısı, kedi bağışıklık sistemini zayıflatan önemli bir virüse karşı koruma sağlar; ancak aşı yaptırmak bazı durumlarda dikkatle değerlendirilmelidir.

FIV Aşısı Hakkında Bilmeniz Gerekenler:

• FIV, genellikle ısırık yoluyla bulaşan ve özellikle dış mekanda yaşayan, kavga eden kediler arasında yaygın bir virüstür.

• Aşı etkinliği ve güvenilirliği konusunda veteriner hekimler arasında tam bir görüş birliği yoktur. Bazı kedilerde koruma sağlasa da, aşının etkisi sınırlı olabilir.

• Aşı yaptıran kediler, yapılan kan testlerinde FIV pozitif çıkabilir, bu da yanlış teşhis ve barınak kabulünde sorunlara yol açabilir.

• Türkiye’de çoğu veteriner hekimin rutin aşılama takviminde FIV aşısı bulunmaz ve önerilmez.

  
  

Kimler İçin Uygun Olabilir?

• Sokakta yaşayan veya sık kavga eden, yüksek risk grubundaki kediler için veteriner hekim değerlendirmesi sonrası tavsiye edilebilir.

• Ev içi, kapalı ortamda yaşayan ve diğer kedilerle teması sınırlı kediler için genellikle gerekli görülmez.

  
  

Kedilerde aşıların yan etkileri nelerdir?

Kedilerde aşılar genellikle güvenlidir, ancak bazı durumlarda hafif veya nadiren ciddi yan etkiler görülebilir. Bu yan etkilerin bilinmesi, aşılamanın güvenli ve etkili bir şekilde yapılmasını sağlar.

Yaygın ve Hafif Yan Etkiler:

• Aşı bölgesinde hafif şişlik veya hassasiyet (genellikle birkaç gün içinde geçer)

• Kısa süreli iştahsızlık ve halsizlik

• Geçici hafif ateş

• Uykulu veya normalden az hareketli olma hali

  
  

Nadir ve Ciddi Yan Etkiler:

• Alerjik reaksiyonlar: Kaşıntı, kızarıklık, nefes almada güçlük, yüz veya göz çevresinde şişme gibi belirtiler

• Anafilaksi: Çok nadir fakat acil müdahale gerektiren ciddi alerjik durum

• Enjeksiyon bölgesinde tümör oluşumu: Çok düşük bir ihtimaldir, ancak bazı kedilerde aşılama sonrası nadir de olsa skar dokusu veya tümör gelişebilir.

  
  

Kedilerde aşı sonrası nelere dikkat edilmeli?

Aşılamadan sonra kedinizin sağlığını yakından takip etmek, olası yan etkileri erken fark etmek açısından önemlidir.

Aşı Sonrası İzlenmesi Gereken Durumlar:

• Aşı yapılan bölgede kızarıklık, şişlik ve hassasiyet: Genellikle 2-3 gün içinde geçer. Eğer büyür veya ağrılı hale gelirse veteriner kontrolü gerekir.

• İştah azalması ve halsizlik: 1-2 gün normaldir, uzun sürerse veterinerle görüşülmelidir.

• Ateş: Hafif ateş normal olabilir; yüksek ateş durumunda veteriner aranmalıdır.

• Alerjik reaksiyon belirtileri: Nefes almada zorluk, kusma, ishal, yüz veya göz çevresinde şişme durumlarında acilen veteriner müdahalesi gerekir.

• Davranış değişiklikleri: Sürekli uyku hali, aşırı huzursuzluk veya agresyon gözlemlenirse veteriner değerlendirmesi önerilir.

  
  

Genel Öneriler:

• Aşı sonrasında kedinizi en az 24-48 saat gözlemleyin. Olağan dışı belirtiler fark ederseniz hemen veterinerinize başvurun.

• Kedinizin aşının ardından dinlenmesini sağlayın, stres ve aşırı aktiviteden kaçının.

• Bol su ve beslenme imkanı sunun.

• Aşı sonrası planlanan takip dozlarını aksatmayın.

Kediler için Karma Aşı nedir?

Karma aşı, birden fazla hastalığa karşı koruma sağlayan kombine aşıdır. Kedilerde genellikle Panleukopenia (FPV), Feline Herpesvirus (FHV-1) ve Feline Calicivirus (FCV) gibi önemli solunum yolu ve sistemik enfeksiyonlara karşı tek bir enjeksiyonla bağışıklık oluşturmak için kullanılır.

Karma Aşının Avantajları:

• Birden fazla hastalığa karşı tek seferde koruma sağlar.

• Aşı uygulama sayısını ve stresini azaltır.

• Bağışıklık tepkisini artırarak etkinliği yükseltir.

• 
  

Karma Aşı İçeriği ve Kullanımı:

• İçerdiği aşılar, kedilerin yaşına ve sağlık durumuna göre veteriner tarafından belirlenir.

• Genellikle yavru kedilere 6-8 haftalıkken başlanır ve takip dozları uygulanır.

• Yıllık veya üç yıllık periyotlarla takviye dozları yapılabilir.

Kedilerde Karma Aşı Çeşitleri

Karma aşılar, içerdiği bileşenlere göre farklı isimlerle anılır ve farklı hastalıklara karşı koruma sağlar. En yaygın karma aşı çeşitleri şunlardır:

• Tricat (Üçlü karma aşı):

  • İçerik: Panleukopenia (FPV), Feline Herpesvirus (FHV-1), Feline Calicivirus (FCV)

  • Koruma: Bu üç temel ve yaygın hastalığa karşı kapsamlı koruma sağlar.

  • Kullanım: En yaygın tercih edilen karma aşıdır, yavru ve yetişkin kedilerde rutin kullanılır.

    
    

• Quadricat (Dörtlü karma aşı):

  • İçerik: Tricat bileşenlerine ek olarak Chlamydia felis aşısını da içerir.

  • Koruma: Solunum yolu enfeksiyonlarına ve göz hastalıklarına karşı daha geniş kapsamlı koruma sağlar.

  • Kullanım: Kalabalık kedi ortamlarında veya riskli bölgelerde önerilir.

Kedim hastayken aşı olabilir mi?

Genel kural olarak, kediniz hasta veya bağışıklık sistemi zayıf ise aşı yapılmamalıdır. Çünkü hastalık sırasında aşılanmak, kedinin bağışıklık sisteminin aşıya yeterli yanıt vermesini engelleyebilir ve yan etkiler riski artar.

• Hafif hastalıklar (örneğin hafif soğuk algınlığı) durumunda veteriner kararı önemlidir.

• Ciddi hastalık, ateş, ishal veya kusma varsa aşı ertelenmelidir.

• Hastalık tamamen iyileştikten sonra, veterinerin önerdiği takvime göre aşılar uygulanmalıdır.

Yavru kedilere aşı ne zaman başlanır?

Yavru kedilere aşılamaya genellikle 6-8 haftalıkken başlanır. Bu başlangıç yaşı, anne sütünden geçen pasif antikorların etkisinin azalması ve yavrunun kendi bağışıklık sisteminin aktive olması için idealdir.

• İlk dozdan sonra, 3-4 haftalık aralıklarla birden fazla doz uygulanır.

• Genellikle 16 haftalık olana kadar devam eden dozlarla güçlü bir bağışıklık sağlanır.

• Takip eden yıllarda, veteriner hekimin önerdiği takvim doğrultusunda rapel (tekrar) dozları uygulanır.

Kedilere parazit aşısı ne zaman yapılmalı?

Kedilerde iç ve dış parazitlere karşı koruma için ilaç ve aşı uygulamaları, yaşa ve yaşam koşullarına göre planlanır.

• İç parazit (solucan) tedavisine genellikle yavru kedilerde 2-3 haftalıkken başlanır ve 2-3 haftada bir, en az 3-4 kez tekrarlanır.

• Dış parazitler (pire, kene) için koruyucu ilaçlar, genellikle yavru kediler 8 haftalık olduktan sonra başlanır.

• Koruyucu ilaçlar, mevsimsel olarak veya yıl boyunca düzenli aralıklarla veteriner önerisiyle uygulanır.

• Uygulama genellikle aşı olarak değil, koruyucu ve tedavi edici ilaçlar (spot-on, sprey, oral tablet) tercih edilir.

Kedilerde aşı sonrası alerjik reaksiyon nasıl anlaşılır?

Aşı sonrası bazı kedilerde nadiren alerjik reaksiyonlar gelişebilir. Bu durum genellikle aşıdan sonraki ilk birkaç saat içinde ortaya çıkar.

Dikkat edilmesi gereken belirtiler:

• Yüz, dudak veya göz çevresinde ani şişlik

• Nefes almada güçlük, hırıltılı solunum

• Kusma, ishal veya ani huzursuzluk

• Ciltte kızarıklık, kaşıntı, kurdeşen benzeri döküntüler

• Baygınlık veya ani çöküş (ani alerjik şok – anafilaksi)

Kedi aşılarının fiyatı ne kadar?

Kedi aşılarının maliyeti; uygulanacak aşı türüne, kedinizin yaşına, yaşadığı bölgeye ve veteriner kliniğinin fiyat politikasına göre değişkenlik gösterir.

Ortalama Türkiye fiyatları (2025 itibarıyla):

• Kuduz aşısı: 250–400 TL

• Karma aşı (Tricat/Quadricat): 500–750 TL

• Lösemi (FeLV) aşısı: 450–700 TL

• FIV aşısı (isteğe bağlı, sınırlı klinikte): 600–900 TL

• İç-dış parazit tedavileri (ilaç türüne göre): 200–500 TL arası

Yavru kedilerde ilk yıl içerisinde birden fazla doz gerektiğinden, toplam maliyet daha yüksek olabilir. Devlet destekli hayvan barınaklarında ve bazı belediyelerin kliniklerinde kuduz aşısı ücretsiz yapılabilmektedir.

Kedi aşıları insanlara zarar verir mi?

Hayır, kedi aşıları insanlara zarar vermez. Kedilere uygulanan aşılar, sadece onların bağışıklık sistemini güçlendirmek amacıyla formüle edilmiştir ve insanlar üzerinde etkili değildir.

Ancak dikkat edilmesi gerekenler:

• İğne uçları veya aşı şişeleri evde açık bırakılmamalıdır. Çocukların veya diğer evcil hayvanların erişemeyeceği şekilde imha edilmelidir.

• Kuduz aşısı gibi zoonotik (insana da bulaşabilen hastalıklara karşı) aşılar, sadece kediyi korumak için geliştirilmiştir. İnsanlar için ayrı kuduz aşısı bulunur.

• Aşı yanlışlıkla insana enjekte edilirse (çok nadirdir), derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

⚠️ Yasal Uyarı

Bu içerik tamamen bilgilendirme amaçlıdır ve hiçbir koşulda veteriner hekim muayenesi, teşhis veya tedavisinin yerini tutmaz. Kediler.info’da yayınlanan yazılar, tıbbi veya profesyonel tavsiye olarak değerlendirilmemelidir.

Kediler.info, içeriklerdeki bilgi eksiklik veya hatalarından, bu içeriklerin kullanımından veya yanlış anlaşılmasından doğabilecek her türlü sağlık sorunu, maddi kayıp veya zarar için sorumluluk kabul etmez.

Herhangi bir sağlık problemi, aşı/ilaç uygulaması veya korunma yöntemi söz konusuysa, mutlaka yetkili bir veteriner hekime danışılmalıdır. Elde edilen bilgilerin uygulanması tamamen kullanıcı sorumluluğundadır.